RATİP TAHİR BURAK

(1903-1977)

Üsküdarlı karikatürist, ressam. Osmanlı Donanma komutanlarından Mehmed Tahir Bey’in oğludur. Üsküdar’da doğdu. Üsküdar Ravza-i Terakki Mektebi, Üsküdar Sultânîsi ve Paşa Limanı’nda bulunan Millî ve Hususî Ticaret-i Bahriye Kaptan ve Çarkçı Mektebi’ni bitirdi (1921). 1926-1928 arasında Paris’te resim öğrenimi gördü. Ayrıca Güzel Sanatlar Akademisi’nden diploma aldı (1935). Devlet Deniz Yolları’nın gemilerinde kaptan (1921-1925) Hariciye Vekâleti’nde memur olarak çalıştı (1925). 1916 yılından itibaren karikatür çizmeye başladı. Mütareke (1918-22) döneminde karikatürist olarak imzası oldukça tanınmış bulunuyordu. Tavuk (1929) dergisini yayımladı; Aydede, Akbaba, Zümrüdü Anka, Karagöz, Vatan, İkdam, Milliyet, Politika, Akşam, Köroğlu, Zeybek, Kartal, Ulus, Hürriyet, Yeni Sabah, Halk dergi ve gazetelerinde karikatür, resim, resimli roman çizdi; roman, makale, fıkra yazdı. Kabataş Lisesi’nde resim öğretmeni (1935-36), Maden Araştırma Enstitüsü Atölyeler Şefı (1936-37), Ziraat Enstitüleri Teknik İşler Müdürü ve Bakanlık uzmanı (1937-49) olarak çeşitli görevler yaptı. Cumhuriyet Halk Partisi üyesi olarak aktif politikaya atıldı. 1950’li yıllarda Ulus gazetesindeki siyasî karikatürlerinden biri nedeniyle on sekiz ay hapis cezası aldı (1956). 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra Kurucu Meclis üyesi oldu; 1961 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nden İstanbul milletvekili olarak Meclis’e girdi Çizgi romanlarında, resimli roman estetiğini ön planda tuttu; tarihî olayları abartısız çizgilerle aktardı. Tarihî konulu resim geleneğinin önde gelen temsilcilerinden sayılmaktadır. 1963’te bir Kırkpınar başpehlivanın hayatını konu edinen Kara İbo; 1964’de İstanbul’un Fethi; 1965’te Hürrem Sultan; 1967’de Hilal ve Salip; 1968’de Kara Ahmet, 1969’da Timur, 1970’te Timur ve Yıldırım başlıklı çizgi roman çalışmalarının tamamını Akşam gazetesi için resimlemiştir. Özellikle tarihî çizgi romanlarını hazırlarken dönemin kılık kıyafetlerini gerçekçi çizmek için yoğun araştırmalar yapmıştır. Ratip Tahir, İktisat Vekâleti’nin girişindeki uzun yıllar sergilenen “Ergenekon I” ile “Ergenekon II” adlı tabloların da ressamıdır. 28 Ekim 1977 ’de İstanbul’da vefat etti. Kitaplaştırılmış başlıca eserleri Karikatürcünün Şakaları (1953), Hapishane Hatıraları (1963) ve Barbaroslar’dır (1963).