HASAN ÇELEBİ

(1937 -)

Cumhuriyet devrinde yetişen ilk hattatlardan biri olan Hasan Çelebi, Ağustos 1937 yılında (nüfüsunda 1 Aralık 1937 yazılı) Oltu ilçesinin İnci Köyü’nde  doğdu. Okuma-yazmayı öğrenirken, bir yandan da Kur‘an-ı Kerim’i hıfzetti. 1954 yılında dinî eğitim almak üzere İstanbul’a gitti. Üçbaş ve Çinili medreselerinde Arapça ve din dersleri aldıktan sonra 1956’da müezzin olarak Üsküdar Mihrimâh Sultan Cami’ne tayin edildi. 1957-1958 yıllarında askerlik görevini ifâ edip döndükten sonra Üsküdar’daki Nasuhî Mehmed Efendi Cami’nde imâmlık yapmaya başladı.

1960 İhtilali’nden sonra İstanbul’dan ayrılarak, müezzinlik yapmak üzere Artvin’in Yusufeli İlçesi’ne gitti. 1963 yılında tekrar İstanbul’a dönüp Üsküdar’daki Mehmed Sa’id Efendi Cami’nde imam olarak göreve başladı. Ertesi yıl nakledildiği Şeyh Cami’nde on sene görev yaptıktan sonra, Selâmî Alî Efendi Cami’nin imamlığına getirildi. Senelerce burada görev yaptıktan sonra 1987’de kendi arzusuyla emekliye ayrıldı.

1964 yılından itibaren hattat Halim ÖZYAZICI, Hamit Bey ve Kemal BATANAY'dan hat meşkeden Hasan Çelebi, 1975 yılında Hamit Bey'den sülüs ve nesih, 1981 yılında da Kemal BATANAY'dan ta'lik ve rik'a icazetleri aldı. 1981 yılında İslam Konferansı Teşkilatı'nın yazılarını yazmak için Cidde'de, 1983 yılında da Mescid-i Nebî'nin yazılarının tamiri için Medine'de çalışmak üzere görevlendirildi.  

1982 yılında ilk kişisel sergisini IRCICA (İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi - İslam Konferansı)'da; daha sonraki sergilerini de 1984 yılında Kuala Lumpur- Malezya'da, 1985 yılında da Ürdün Prensi Hasan b. Tallal'ın davetlisi olarak Amman'da açtı. 1987 yılında Kuba Mescidi'nin yazılarını yazmak üzere bir yıl süreyle Medine (Suudi Arabistan) 'de bulundu. 1992 yılında Malezya İslam Kültür Merkezi tarafından seminer vermek ve sergi açmak üzere Kuala Lumpur'a davet edildi. 1994 yılında "Hat Sanatında 30. Yıl" sergisini açtı. Ayrıca yurt içi ve yurt dışında pek çok karma sergiye iştirak etti.

Bunların yanı sıra özel koleksiyonlarda çok sayıda eseri bulunan Hasan Çelebi'nin diğer önemli eserleri arasında şunları sayabiliriz: Sultanahmet Camii'nin restore edilen kubbe yazıları, Hırka-i Şerif Camii'nin kubbe yazısı; Cuma Mescidi, Kıbleteyn Mescidi ve Mescid-i Nebî'nin yeni yapılan kısımlarının bazı yazıları (Medine), 1986 Kuveyt'te İslam Tıp Merkezi'nin iç ve dış cephe yazıları, Hollanda' da bir caminin kuşak yazıları, 1991 Pfortzheim Fatih Camii (Almanya), 1997 Yuhannesburg Cuma Camii (Güney Afrika), 1999 Almatı Merkez Cuma Camii (Kazakistan) yazılarıdır. 

1976 yılında başlatmış olduğu Hat Derslerine devam etmekle beraber yurt içinden ve yurt dışından olmak üzere toplam 44 talebesine icazet vermiştir. IRCICA'nın üç yılda bir düzenlemiş olduğu Uluslararası Hat Yarışmalarında da jüri üyeliği bulunmaktadır. 2008 yılında Kültür Bakanlığı tarafından sanata hizmet ödülü verilmiştir.  

2011’de Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü almaya hak kazandı.

UNESCO tarafından “Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri’nde” adı anıldı.

 2013 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi
tarafından “fahri doktora” unvanı verildi.

Ayrıca 16 Mayıs 2016
tarihinde Bayburt Üniversitesi tarafından düzenlenen “Dede Korkut Bilim,
Kültür, Sanat ve Edebiyat Ödülleri” töreninde Geleneksel Sanatlar Ödülü,
Reis'ül-Hattatin Hasan Çelebi’ye verildi.

Hasan Çelebi, yazımına 1978 yılında başladığı Kur’an-ı Kerim’ini tamamladı. Çelebi, 45 yıllık bu kutlu yolculuğunda yazımı birçok kez yarıda bıraktı, sonra yeniden başladı. Kur’an-ı Kerim tashihten geldikten sonra tezyinat ve baskı sürecine girecek. Çelebi, bir söyleşide duygularını “Bir bayram veyahut en büyük mükafat neyse onu yaşadım” şeklinde ifade etti. 

Gerçekleştirdiği bir başka söyleşide ise  günümüzdeki durumu ise şu sözler ile tespit ediyor; Gençlerin arasında çok iyi yazı yazanlar var. Ancak noksan durumları da mevcut. Mesela birçoğu Osmanlı kültüründen bihaber. Yazdığı Osmanlıca kelimenin ne olduğunu bilemeyenler var. Kur’ân’ın kelimelerini bile yanlış yazıyorlar. Maksatları levhacılık oluğu için ezberden çalışıyorlar. Bu yüzden topal kalıyorlar. Hat sanatçıları son yıllarda sergilerden maddi olarak iyi kazanç elde etti. Bunu görenler de sanata yöneldi, iş levhacılığa döndü.

Kazan, Hilal. Noktalar ve Çizgiler Arasında Hasan Çelebi. İto Yayınları, 2013.