SANDIKÇI TEKKESİ

ADRES: Mimar Sinan, Dr. Fahri Atabey Cd. No:5, 34672 Üsküdar/İstanbul

Sandıkçı Şeyh Edhem Efendi Tekkesi ismi ile de bilinir. Tekke, Üsküdar'da, Tabutçulariçi denilen yerde ve Toptaşı Caddesi'nin sol tarafında idi. Bugün arsası ve küçük hazîresi mevcuttur. Tekkenin sağ tarafında, (bugün Halil Rüşdü İlköğretim Okulu'nun bulunduğu yerin bir kısmı) Hallaç Baba'nın Sa'diyye Dergâhı, karşı tarafında ve bugün Vakıflar Bankası'nın bulunduğu yerde, Saçlı Hüseyin Efendi'nin Sünbüliye Tekkesi bulunuyordu. Sandıkçılar Tekkesi ile Hallaç Baba Tekkesi arasında, Kızlarağası Mehmed Ağa Vakfından olduğu sanılan, tonoz damlı dükkânlar ve Kızlarağası Fırını diye ünlü fırın yer almıştı. Bu fırın ve dükkânlar 1970 tarihinde yeni Toptaşı Bulvarı açılırken yıktırılmıştır. Tekke, 1274 (1857) tarihinde, Şeyh İbrahim Edhem Sandukî tarafından, âyin günü Cumartesi olan bir Rıfaî Dergâhı olarak tesis edilmiştir. Bunu belirten kitâbe bugün de mevcut olup tekkenin Toptaşı Caddesi'ne açılan ahşap kapısı üzerindedir ki, şudur: Hazreti Seyyid Ahmet er-Rıfaî kuddise sırruh 11 Muharrem 1300 (22 Kasım 1882) Bu yazının altındaki ikinci bir mermer levha üzerine şu kitâbe yazılmıştır: Şeyh Sandukî Cenab-ı Edhem pâk itikad Yapdırub bu hankâhı oldu şeyh âgehi Şems, çıkdılar Yediler didiler tarihini Gel oldu Hakk içün inşa Rıfaî Dergâhı 1274 Kitâbe, Üsküdarlı Osman Şems Efendi tarafından yazılmıştır. 1311 (1893)'te vefat etti. Kabri, Karacaahmet Mezarlığı'nda ve 9. Ada'dadır. Şeyh İbrahim Edhem Efendi, eş-şeyh İbrahim Edhem Efendi'nin halifesi olup, 13 Muharrem 1295 (17 Ocak 1878) tarihinde vefat etti. Kabri tekkenin türbesinde idi. Bu türbe bugün mevcut değildir. Türbe, şimdiki hazîrenin sağ ilerisinde olup, Ağustos 1983 tarihinde yapılan temizlik sırasında pehle taşı ortaya çıkmıştır. Yanında oğlu Abid Efendi'nin pehlesi vardır. Etrafı alçak bir duvarla çevrilmiştir.

Ayrıca Üsküdar Rifâî Sandıkçı Tekkesi Kurtuluş Savaşı’nda müessir bir diğer tekkedir. Bu tekkeden tabut içinde cenaze süsü verilerek naaşlar çıkarılmış, bunların Karacaahmet mezarlığına defni görüntüsüyle Anadolu’ya silah sevkiyatı yapılmıştır

Yılmaz, Sinan. Altın Şehir Üsküdar. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2017.

RAŞİT KÜÇÜK

(1947-2022)

Antalya Akseki’de (Menteşbey köyü) doğdu (1947). Antalya İmam-Hatip Okulu’ndan (1966) ve Konya Yüksek İslâm Enstitüsü’nden (1970) mezun oldu. Erzurum Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi’nde doktora çalışmalarına başladı (1978); doktora kabulü için “Abdullah İbnü’l-Mübârek ve Hadis İlmindeki Yeri” ve “Hicrî İkinci Asır Müellifleri” adlı iki ayrı çalışma takdim etti. Doktorasını “Kur’an ve Sünnette Sevgi Kavramı: Özellikle Allah Sevgisi” adlı teziyle (danışman: Prof.Dr. Salih Tuğ) daha sonra geçiş yaptığı Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tamamladı (1984). 1997’de doçent, 2003’te profesör unvanını aldı.

Erzurum İmam-Hatip Okulu’nda dört yıl öğretmenlik ve idarecilik yaptıktan sonra Erzurum Yüksek İslâm Enstitüsü’nde Hadis ve İslâm Ahlâkı Öğretim Görevlisi olarak çalışmaya başladı (1975); aynı zamanda idarî görevlerde bulundu. Daha sonra İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’ne naklen tayin oldu (1981). İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nün Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’ne dönüşmesinden (1982) sonra da uzun yıllar boyunca bu fakültenin hadis ana bilim dalında öğretim üyesi olarak çalıştı, çeşitli akademik ve idarî görevlerde bulundu; 2007-2011 yılları arasında dekanlık yaptı. Aynı dönemde Marmara Üniversitesi Senatosu ve Marmara Üniversitesi Yönetim Kurulu üyelikleri yanında, Yüksek Öğretim Kurulu İlâhiyat Millî Komitesi üyeliği ve başkanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu Yurt Dışı İlâhiyat Alanı Denklik Alt Komisyonu başkanlığı görevlerinde bulundu. 2011-2014 yılları arasında Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu başkanlığı yaptı ve buradan emekli oldu. Aynı yıl başladığı Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) başkanlığı görevini 2022 yılı Eylül ayına kadar sürdürdü. 22 Kasım 2022’de İstanbul’da vefat etti ve Fatih Camii hazîresine defnedildi.

2012-2022 yılları arasında Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) aslî üyesi oldu. Aynı zamanda çok sayıda vakıf, dernek ve sivil toplum kuruluşuna kurucu ve üye olarak katkıda bulundu.

Sevgi Medeniyeti adıyla yayımlanan doktora tezi ile Türkiye Yazarlar Birliği tarafından “fikir” dalında birincilik ödülüne (1991), ayrıca Türkiye Yazarlar Birliği "Yılın Yazar, Fikir Adamı ve Sanatçıları Ödülleri" kapsamında Üstün Hizmet Ödülü'ne (2016) lâyık görüldü.

İlmî ve akademik çalışmaları hadis ve siyer alanlarında yoğunlaşmıştır.

Siyer (İmam-Hatip Liseleri için ders kitabı, İsmail Yiğit ile birlikte, Ankara 1987, 1997), Sevgi Medeniyeti (Ankara 1991; İstanbul 2007), Türk Millî Eğitiminde Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersleri (Mustafa Öcal ile birlikte, İstanbul 1993), Peygamberimizden Hayat Ölçüleri: Riyâzu’s-Sâlihîn Tercüme ve Şerhi (M. Yaşar Kandemir - İsmail L. Çakan ile birlikte, I-VIII, İstanbul 1997, 2017) ve Hazret-i Muhammed (s.a.v.): Siyer-i Nebî (İsmail Yiğit ile birlikte, İstanbul 2006, 2015) başlıca eserleridir.

https://islamansiklopedisi.org.tr/muellif/rasit-kucuk