SARKİS BALYAN

 (1831-1899)

Hassa mimarlarındandır.

Beşiktaş’ta doğdu (17 Şubat 1831). Garabed Amira Balyan’ın oğludur. Kardeşi Nigoğos’la beraber tahsile gönderildiği (1843) Fransa’dan, kardeşinin rahatsızlanması üzerine geri dönmek zorunda kaldı (1845). İkinci gidişinde (1847) Sainte Barbe Koleji’ni, Ecole Centralen ve Ecole des Beaux Arts (Güzel Sanatlar Okulu) akademisini bitirdi (1855). Dönüşte bir süre babası ve kardeşi Nigoğos Bey’e yardımcı oldu. Babası ölünce (1866) kardeşi Hagop Beyle beraber Hassa Mimarı olarak görevlendirildi. Dadyan Arakel Bey’in kızı Makruhi Hanım’la evlendi. Sultan II. Abdülhamid döneminde müteahhitlik girişimle ri sebebiyle bazı iddialara maruz kalınca on beş yılını Avrupa’da sürgünde geçirdi. Hagop Paşa Kazazyan’ın izni ile İstanbul’a döndüyse de Kuruçeşme’deki evinde inzivaya çekildi. Kuruçeşme önünde, kendi ismini taşıyan adacıktaki köşkünde öldü (7 Kasım 1899). Kabri Bağlarbaşı Ermeni Mezarlığında büyük pederinin yanındadır. Projelendirmesi daha çok Kardeşi Hagop Bey tarafından gerçekleştirilen yapıların inşası ile meşgul oldu. Ancak binaların mimarı olarak tanındı ve çevreden gelen iltifatlara da kendisi muhatap oldu. Özellikle büyük boyutlardaki özgün yapıları parlak zekâsı ile kısa sürede inşa edebilmesi ile tanınır. Amatör olarak resim ve mûsıkî ile de uğraştı. Eşiyle beraber “Mayr Araksi” şarkısıyla “Kristof Kolomb” operasını besteledi. Mekanik konularında çalışmaları vardı. Evinde kurduğu atölyesinde icat ettiği ve imtiyazını da aldığı bir makineden bahsedilmektedir. Kardeşiyle birlikte inşa ettikleri binalar şunlardır: Beylerbeyi ve Çırağan Sarayları, Kandilli

 Sultan Sarayı, Kâğıthane Sarayı, Aksaray Pertevniyal Valide Sultan Camii, eski Harbiye Nezareti binası, Kasımpaşa’da eski Bahriye Nezareti binası, Beykoz’da Tokat Köşkü, Hekimbaşı Çiftliği Köşkü, Kalender Köşkü, Yıldız Merasim Köşkü, Ayazağa Köşkü, Topkapı Sarayı’nda Mecidiye Köşkü, Zincirlikuyu Köşkü, Küçükçekmece Köşkü, Gümüşsuyu Kışlası, Maçka Kışlası ve müştemilatı, Çırağan Karakolu, Galatasaray Mektebi, Beşiktaş Mektebi, Beşiktaş Akaretler ve İzmit’te Sultan Çiftliği binası.

chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.uskudar.bel.tr/userfiles/files/MNA_Uskudarli_Meshurlar.pdf

.