ŞEHZADE BURHANEDDİN EFENDİ VE KÖŞKÜ

(1849-1876)

Kendisi, 1 Recep 1265 (23 Mayıs 1849) günü doğmuş ve 15 Şevval 1293 (3 Kasım 1876) tarihinde vefat etmiştir. Kabri, Sultan Selim Camii hazîresindeki babasının türbesindedir. "Edip, akıllı, vakur ve lisan aşina idi." 4 Mayıs 1872'de Mestinaz Hanım'la evlenmiş ve bu evlilikten İbrahim Tevfik Efendi dünyaya gelmiştir. Sultan II. Abdülhamit ağabeyi olduğu için, Burhaneddin Efendi'yi çok severdi. 1885'te doğan oğluna onun adını vermiştir. Annesi Neveser Hanım oğlundan sonra 10 Şubat 1306 (Nisan 1889)'da vefat etmiştir. Babasının ölümünden sonra Yıldız Sarayı'na alınan İbrahim Tevfik Efendi zaman zaman Beylerbeyi arkasındaki bu büyük köşke gelirdi. Köşkün arkasında geniş bir çiftlik vardı. 27 yaşının içinde vefat eden ve küçük yaşta verem hastalığına tutulan Burhaneddin Efendi, havasının iyi geleceği ümidiyle, 1860 tarihlerinde yaptırılan bu köşke yerleşmişti. Köşk, Tophanelioğlu-Kısıklı yolunun sol, Boğaziçi Köprüsü çevre yolunun sağ tarafında ve bir tepe üzerinde idi. 1937 tarihinde yanan bu ahşap köşk, Sultan Abdülmecit'in oğlu Burhaneddin Efendi için yaptırılmıştı.Bundan dolayı semte Burhaniye adı verilmiştir. Burhaniye-Abdullah Ağa Caddesi ve Burhaniye Bayırı, Kağıtçıbaşı, Tunuslu Mahmut Paşa Sokakları'yla çevrili geniş bir arazi ve yayvan bir tepe üzerinde bulunan bu köşkün yerinde bugün Burhaniye İlköğretim Okulu vardır.

1877-78 Osmanlı-Rus Harbi sırasında Bulgaristan'dan gelen muhacirlerin bir kısmı Burhaniye'ye yerleştirilmişti. Artan nüfusun dini ihtiyaçlarını karşılamak gayesiyle Sultan II. Abdülhamit, 1320 senesi Cemaziyelevvelinde (Ağustos 1902) şimdiki camii yaptırmıştır. Camiin Sultan Abdülhamit'in oğlu Şehzade Burhaneddin Efendi tarafından yaptırıldığı söylenirse de doğru değildir. Burhaneddin Efendi, camiin yapıldığı sırada henüz 16 yaşında idi. II. Abdülhamit'in kızı merhume Ayşe Osmanoğlu'nun Babam Abdülhamit adlı kıymetli hatıra kitabında da bu hususta bir kayıt yoktur. Eski Çamlıca yolu bu köşkün önünden geçerdi. 1930 tarihine kadar Çamlıca'ya Beylerbeyi- Burhaniye-Tophanelioğlu veya Üsküdar-Bağlarbaşı-Tophanelioğlu yolu ile gidilirdi. Birinci yolun ağaçlı ve bir dere kenarından geçmesi bakımından daha ziyade tercih edildiği söylenir.

Yılmaz, Sinan. Altın Şehir Üsküdar.İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2017.