14 Ekim
CANAN, İBRAHİM
(1940-2009)
Hayatının son döneminde Üsküdar’a yerleşmiş olan hadis profesörü.
Karaman’ın Sarıveliler ilçesinde doğdu (1 Ocak1940). İlköğrenimini doğduğu yerde (1952), orta öğrenimini Konya Erkek Lisesi’nde tamamladı (1958). Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’ni bitirdikten sonra (1962) Kayseri İmam Hatip Lisesi’nde meslek dersleri öğretmenliği yaptı (1962-1964). Askerlik görevinin(1964-1966) ardından bir yıl Konya’nın Akşehir ilçesinde öğretmenlik yaptı. 1967’de Sorbonne Üniversitesi’nde doktora yapmak üzere Paris’e gitti. Les methodes de l’enseignement du prophete Muhammed (Hz. Muhammeti Tebliğ Metotları) adlı teziyle doktorasını tamamladı (1972). Bu yıllarda teziyle ilgili araştırmalar yapmak için dokuz ay Tunus’ta bulundu. 1973 yılında Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi’nde dr. asistan olarak göreve başladı. Aynı fakültede doçent (1978) ve profesör oldu (1989). 1993-1996 yılları arasında Harran Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde dekanlık yaptı. 1997 yılında Üsküdar Sultantepe’ye yerleşti. 2007 yılında emekli oluncaya kadar Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde hadis profesörü olarak görev yaptı. 14 Ekim 2009 tarihinde geçirdiği trafik kazası sonucu vefat etti. Cenazesi Eyüp Sultan Mezarlığına defnedildi.
İbrahim Canan, başkalarına tavsiye ettiklerini bizzat yaşayan, kendisiyle ve çevresiyle barışık örnek bir insandı. Etrafında herkese güler yüz gösteren, çalışmaktan hiç bıkmayan, çevreye duyarlı bir bilim adamı olup İslamda Çevre Sağlığı isimli kitabı ülkemizde bu alanda yapılmış ilk eserlerdendir. Hadis alanında çok değerli çalışmalar ortaya koymuştur. Erzurum’da bulunduğu yıllarda Kütüb-i Sitte eseri üzerinde yoğun olarak çalışan Canan, burada geçirdiği yılların bereketli olduğunu söylerdi. Üsküdar'da yaşadığı dönemde ise özellikle aile içi eğitimle ilgili yoğun çalışmalar yaptı. Bu konuda çok ciddi bir sosyal program hazırlama ve hayata geçirme faaliyeti içerisindeydi. Bir vakıf kurarak bunu gerçekleştirmek istiyordu, ne yazık ki ömrü vefa etmedi.
Üsküdar’ı çok sevdiğini, özellikle de havasından pek memnun olduğunu söylerdi. Kitapları dolayısıyla evinde ciddi bir yer sıkıntısı vardı. Küçükyalı taraflarından güzel, geniş bir ev tavsiye ettikleri ve evi de ailecek çok beğendikleri halde Üsküdar’da evinin bulunduğu yer yaz kış boğazdan temiz bir rüzgâr aldığı, yaşadığı sosyal çevreyi benimsediği için bırakıp gidemedi.
Diyanet, İslâm, İslâm Medeniyeti, Zafer, Kadın ve Aile, Altınoluk, gibi dergilerde yazıları yayımlandı. Resulullah’a Göre Okul ve Ailede Çocuk Terbiyesi adlı eseriyle 1979’da Türkiye Millî Kültür Vakfı tarafından ödüllendirildi. Tarihçi Açısından Din (Arnold Toynbee’den çeviri, İstanbul 1978); Resulullah’a Göre Aile ve Okulda Çocuk Terbiyesi (İstanbul 1979); Hz. Peygamber’in Sünnetinde Terbiye (Ankara 1980, 2008); Yeni Usul-i Hadis (Zafer Ahmet et-Tehânevî’den çeviri, İzmir 1982); Kütüb-i Sitte Muhtasarı
Terceme ve Şerhi (I-XVIII, Ankara 1988-1994); Kur’an’da Çocuk Eğitimi (İstanbul 1996); Makine ve Çarkları (Michel Heller’den çeviri, İstanbul 1998); Hadis Usulü ve Tarihi (Ankara 1998); Peygamberimizin Tebliğ Metotları (I-II, İstanbul 1998-2001); Hz. İbrahim’den Mesajlar (İstanbul 2004, İngilizce ve Almanca’ya çevrildi); Peygamberimizin Yanılma(ma)sı Meselesi (İstanbul 2006); Peygamberimizin Ehl-i Kitapla Diyaloğu (İstanbul 2006); Aile İçi Eğitim (İstanbul 2006) belli başlıcaları olmak üzere 40'a yakın eserleri mevcuttur.