KANDİLLİ KIZ LİSESİ

ADRESİ:Vaniköy Mahallesi, Vaniköy Caddesi, Kapı Sokağı No:1

KURULUŞ TARİHİ:1916

TARİHÇESİ VE OKULA VERİLEN İSİMLER:

1916 – Adile Sultan İnas Mekteb-İ Sultanisi

1924 – Kandilli Kız Orta Mektebi

1931 – Kandilli Kız Lisesi

2008 – Kandilli Kız Anadolu Lisesi

2019 – Kandilli Kız Lisesi

İstanbul Boğazı’nın en güzel tepelerinden biri üzerinde bulunan Kandilli Kız Lisesi’nin yeri,tarihi kayıtlara göre Sultan I. Mahmut ile Şeyhülislâm Vani Mehmet Efendi Vakfıdır. Bina Sultan Abdülaziz (d. 1830, ö. 1876) tarafından kız kardeşi Âdile Sultan için yazlık ikâmetgâh (saray) olarak yaptırılmıştır. Hangi tarihte yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, Abdülaziz’in tahta çıktığı 1861 yılından sonra yapıldığı kabul edilebilir. Adile Sultan Sarayı’nın İnas Mektebine tahsis edildiğini gösteren belgedeki tarih 17 Şubat 1909’dur. Saray 1914’e hazineye geçmiş ve tapuda Hazine-i Maliye adına tescili yapılmıştır. Mimarı, Hassa Mimarlarından Serkis Balyan Efendi’dir. Galatasaray Sultanisi (Lisesi)’nin kızlara ait tam bir muadili olarak burada açılması düşünülen kız okulu, bazı nedenlerle bir türlü açılamamıştır. Araya I. Dünya Savaşı girmiş, Trablusgarp öksüzlerine yurt yapılması düşüncesiyle Harbiye Nezareti tarafından binaya sahip çıkılmış, fakat 1916 yılında Maarif Nezareti konuya el koyarak binayı geri almış ve nihayet aynı yıl, aynı yapıda “Adile Sultan İnas Mekteb-i Sultanisi” adı altında, ilk ve yuva bölümlerini de kapsayacak nitelikte, Türkiye’nin ikinci kız lisesi açılmıştır (İlki bugünkü adı İstanbul Kız Lisesi olan, Bezm-i Âlem İnas Sultanisi’dir). Okul 10 sınıflık birdüzende kurulmuştur. Kuruluşa göre ilk 5 sınıfı Kısm-ı İbtidai (İlkokul) 6, 7, 8, 9 ve 10. Sınıfları da Kısm-ı Sultani (Lise) olacak ve ayrıca yuva bölümü de bulunacaktı. Bu kuruluşa rağmen o tarihte okulda yalnız 6 ve 7. sınıflar bulunuyordu. Okul bu düzen içinde Almanya’dan bu iş için özel olarak getirilen Frau Crommer’in idaresine verilmiştir (1916-1918). 1919-1920 öğretim yılı sonunda 5 kişiden ibaret ilk mezunlarını veren okulun, sonraki yıllarda mezun sayısının her yıl büyük bir hızla arttığı görülecektir.10 yıl öğrenim süreli Kandilli İnas Mekteb-i Sultanisi, 1924- 1925 öğretim yılında yapılan bir değişiklikle Kandilli Kız Orta Mektebi’ne dönüştürülmüş ve 7 yıl bu nitelikte çalışmıştır. Daha sonra Boğaziçi halkının ve özellikle Anadolu yakası sakinlerinin kızlarının gidebileceği bir liseye şiddetle ihtiyaç duyulması üzerine, okulun yeniden lise haline getirilmesi için müdürlükçe bir daha girişimde bulunulduğu halde, fen derslerini okutacak öğretmen bulunmadığı gerekçesiyle teklif, Maarif Vekâletince kabul olunmamıştır.1931-1932 öğretim yılı başında Kandilli Rasathanesi Müdürü merhum Fatin Gökmen’in (Gökmen Hoca) matematik ve fizik dersleri için rasathane mensuplarından yararlanılabileceğini bildirmesi üzerine, 1931 yılı Eylülünden başlanmak üzere okul, tekrar lise olarak lâyık olduğu mertebeye yükseltilmiştir.1969-1970 öğretim yılıyla birlikte yeni yapılan binaya taşınılmış ve halen okulumuz öğrencileri öğretimini geniş imkânları ile modern bir eğitim tesis olan bu binada sürdürmektedir. Tepedeki tarihi yapı ise pansiyon olarak kullanılmakta iken 7 Mart 1986 tarihinde çıkan yangında kullanılmaz hale geldi. 364 yatılı öğrenci diğer kız okullarına dağıtılarak öğretim yılı tamamlandı. Kandilli Kız Lisesi yangındanüç yıl sonra yeni pansiyon binasına kavuştu. Onarım için gerekli projeler hazırlanarak, Milli Eğitim bakanlığı ve İstanbul Valiliği’nin desteği ile ilk maddi kaynak devlet tarafından sağlandı ve binanın kaba yapısının yeniden inşası 1999 depreminden evvel bitirilerek yok olma tehlikesinden kurtuldu. İstanbul Valiliği’nin katkılarına ilâveten merhum Sakıp Sabancı’dan gelen destek sözü iki etapta hayata geçirilerek projenin ihale çalışmaları sonlandırıldı. Proje 2005 yılı içinde Sakıp Sabancı Kandilli Kültür ve Kongre Merkezi olarak hayat bulmuştur. Okul binası Haziran 2008´de başlayan çalışma ile deprem güçlendirilmesine alınmış ve bu çalışma Aralık 2008 de tamamlanmıştır. Güçlendirme çalışmasıyla okula yeni derslikler kazandırılmış, kurum daha modern bir yapıya kavuşmuştur.

2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı İtibari İle Bakanlığımızın Proje Okulları Kapsamına Alınmıştır.

ÖĞRENCİLERİNDEN BAZILARI:

• Behice Kaplan
• Fevziye Menteşoğlu
• Naciye Menteşoğlu
• Güher Büyükarkın
• Necla Bilensoy
• Nezihe Gürses
• Aynur Kırmız
• Süheyla Orhan
• Hülya Kaya
• Beyhan Örer
• Ayşe Saffet Rıza Alpar
• Belkıs Özdoğan Antel
• Sema Karaali
• Nezihe taşköprülü Kurtiz
• Yurdanur Akovalı
• Fatma Şenel Boydağ
• Selma Soysal
• Nihal Ataberk
• Talia Bali Aykan
• Ayten Ural
• Vildan Ocak
• Türkan Saylan
• Turhan Saylan
• İrdesel Göğüş
• Bingül Yazgan
• İmre Orhan
• Leman Şenalp
• Amiran Kurtkan Bilgiseven
• Ülker Gürkan
• Reyhan Sunay
• Bahriye Üçok
• Mümine Şemsa İşcen
• Nazlı Tlabar
• Müfide İlhan
• Işın Demirkent
• Cahide Vecihi (Meral Divitçi)
• Sehat Kestel
• Feriha Aktan
• Şükran Oğuzkan
• Ayla Oral
• Türkan İldeniz
• Ülker Banguoğlu Bilgin
• Leyla Ruhan Okyay
• Hüzeyme Koçak
• Gülçin Durman
• Funda Özsoy Erdoğan
• Seval Karadeniz
• Nilay Özer
• Ruzin Gerçin
• İpek Kocaaydın
• Su Yücel
• Mualla Sürer
• Rezan Has
• Muazzez Akkaya
• Çolpan İlhan
• Mülkiye Toper
• Selma Güneri
• Nükhet Duru
• Ayşegül Aldinç

İDARECİ VE ÖĞRETMENLERİNDEN BAZILARI:

• Bayan Grumer
• Zarifi Bey
• Hilmi Bey
• Mehmet Arif Bey
• Akil Bey
• Cemal Artüz
• Resmiye Boysan
• Nuriye Hanım
• Resmiye Hanım
• İsmet Köknel
• Okşan Bayraker
• Mer’a Buluş
• Ahmet Ziya Akbulut
• Fatin Gökmen
• Yakup Elbek
• Şerafettin Yaltka
• Mustafa namık Çankı
• Ahmet Hamit Ongusu
• Mustafa Muhsin Teker
• Hüseyin Avni Lifij
• Belkıs Sami Boyar
• Fakihe Öymen
• Meliha Ulaş
• Muammer Develi
• Zekiye Molaoğlu Dranaz
• Şükufe Nihal
• Tahsin Nejat Gençağa
• Cavit Baysun
• Cemil Türkarman
• Azize Çamlıbel
• Halide Arf
• Rikkat Uzsay
• Azmiye Hami Güven
• Melahat Güllüoğlu
• Lemia Balı
• Mehmet Dağıstanlı
• Hakkı Karayiğitoğlu
• Suna Tanaltay
• Güher Büyükarkın
• Necla Bilensoy
• Nezihe Gürses
• Aynur Kırmız
• Süheyla Orhan
• Hülya Kaya
• Beyhan Örer

Daha geniş bilgi için Sinan Yılmaz’ın Üsküdar’ın Tarihi Okulları kitabına bakılabilir.

ABDULLAH UÇMAN

(1951-)

Edebiyat araştırmacısı, öğretim üyesi.

İlk ve orta öğrenimini Edirne’de tamamladı (1968). İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olduktan (1972) sonra bir süre aynı bölümde kütüphane memurluğu yaptı (1974-1978). 1976’da Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi’nin yayın kurulunda görev aldı. 1978’de İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsü’nde Mehmet Kaplan’ın asistanı oldu. 1981’de doktorasını tamamladı. 1996’da Doçent, 2002’de Profesör unvanını aldı. 2003-2004 öğretim yılında Kıbrıs-Lefkoşa’da Yakın Doğu Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde misafir öğretim üyesi olarak bulundu. 2006-2008 yılları arasında İstanbul Şehir Tiyatroları Repertuar Kurulu’nda görev yaptı. 1984’ten beri Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesi ve bölüm başkanı olarak çalışıyor. 1988’den beri de Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde redaktör olarak görev yapıyor. İstanbul’da yaşıyor, evli ve bir çocuk babası.
Yeni Sanat dergisinin (10 sayı, 1974-1975) kurucuları ve yazarları arasında yer aldı. Yakın dönem Türk edebiyatını konu alan araştırma ve inceleme tarzındaki makalelerini Hisar, Düşünce, Mavera, Yönelişler, Millî Kültür, Kubbealtı Akademi, Türk Dili, Tarih ve Toplum, Dergâh, Kitap-lık, Kaşgar ve Türk Edebiyatı dergilerinde yayımladı.
Yayımlanan başlıca çalışmaları: Koca Sekbanbaşı Risalesi, İstanbul 1976, Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefâretnâmesi, İstanbul 1977, Devrin Yazarlarının Kalemiyle Millî Mücadele ve Gazi Mustafa Kemal, 2 C. (M. Kaplan, İ. Enginün, Z. Kerman, N. Birinci ile), Ankara 1981; Atatürk Devri Türk Edebiyatı, 2 C. (M. Kaplan, İ. Enginün, Z. Kerman, N. Birinci ile), Ankara 1981; Atatürk Devri Fikir Hayatı,2 C. (M. Kaplan, İ. Enginün, Z. Kerman, N. Birinci ile), Ankara 1981; Rıza Tevfik’in Tekke ve Halk Edebiyatı İle İlgili Makaleleri, Ankara 1982, Cenab Şahabeddin’in Bütün Şiirleri (M. Kaplan, İ. Enginün, B. Emil, N. Birinci ile) İstanbul 1984, Abdülhâk Hâmid ve Mülâhazât-ı Felsefiyesi (Rıza Tevfik), İstanbul 1984, Biraz da Ben Konuşayım (Rıza Tevfik), İstanbul 1993, İstanbul’da Bir Ramazan (Cenab Şahabeddin), İstanbul 1994, Şiiri ve Sanatı Üzerine Rıza Tevfik’ten Ali İlmî Fânî’ye Bir Mektup, İstanbul 1997, Edebiyat-ı Cedîde’ye Dair Ali Ekrem’den Rıza Tevfik’e Bir Mektup, İstanbul 1997, Türk Dilinin Sadeleşmesi ve Hece Vezni Üzerine Bir Münakaşa, İstanbul 1997, Bir 150’liğin Mektupları, İstanbul 1998, Rıza Tevfik, İstanbul 1999, Rıza Tevfik’in Sanat ve Estetikle İlgili Yazıları, İstanbul 2000, “Bir Gül Bu Karanlıklarda”-Tanpınar Üzerine Yazılar (Handan İnci ile), İstanbul 2002, Rıza Tevfik’in Şiirleri ve Edebî Makaleleri Üzerinde Bir Araştırma, İstanbul 2004; Menâkıb-ı Eşrefzâde-Eşrefoğlu Rûmî’nin Menkıbeleri, İstanbul 2009; Fatih’te Geçen Kırk Yılın Hikâyesi, İstanbul 2009; Rıza Tevfik’ten Eşi Nazlı Hanım’a Mektuplar, İstanbul 2012; Tanpınar’ın Edebiyat Dersleri, İstanbul 2013; Safahât (Mehmed Âkif’in eseri; tıpkıbasım-çeviriyazı-sözlük), İstanbul 2013; Serâb-ı Ömrüm (Rıza Tevfik’in eseri; tıpkıbasım-çeviri yazı), İstanbul 2014; Aziz Feylesofum-Refik Hâlid’den Rıza Tevfik’e Mektuplar, İstanbul 2014; Ramazan Geldi Hoş Geldi...(Ahmed Esad Ben’im), İstanbul 2024.

HACI SELİMAĞA ÖZEL EĞİTİM İŞ UYGULAMA OKULU   

ADRESİ: Mimar Sinan Mahallesi, Selami Ali Efendi Caddesi, No: 9-2

KURULUŞ TARİHİ:1782

TARİHÇESİ VE OKULA VERİLEN İSİMLER:

1782 – Hacı Selim Ağa Sıbyan Mektebi

1874 – Atlamataşı Rüşdiye Mektebi

1893 – Üsküdar Kız Rüşdiyesi

1924 – Üsküdar 23. İlkokulu

1949 – Hacı Selimağa İlkokulu

2014 – Hacı Selimağa Özel Eğitin İş- Uygulama Merkezi

Okulun temeli, Hacı Selim Ağa’nın kütüphane ile beraber 1782’de yaptırdığı sıbyan mektebi ile atılmıştır. Kütüphanenin avlu kapısı üzerindeki kitabeden, büyüklere kütüphane, küçüklere ise mektep yaptıran Hacı Selim Ağa, Üsküdar’ın ilim hayatına çok önemli bir katkı sunmuştur.

Mektep binası, eski fotoğraflarında görüleceği gibi, kütüphaneye girişte hemen sağda kalmaktadır. Avlu duvar üzerinden sokağa taşırılan üst katının altında çeşme olduğu görülür. Kütüphanenin avlu kapısı ile aynı formda olduğu anlaşılan mektep kapısı, bu çeşmenin hemen sağındadır. Kütüphaneye bakan cephedeki pencerelerden başka, sokağa bakan iki, arka cephedeki tek pencereden ışık alan mektebin bahçesi, şimdi var olmayan cami tarafındadır. Arka cephede, yandan bir, önden iki kemerli açıklığı olan bölüm, mektebin yazlık kısmı olarak kullanılmıştır. Sağlam bir vaziyette iken ve de encümen tarafından alınmış bir korunma kararına rağmen yıktırılan bu güzel binanın günümüze ulaşamaması, Üsküdar için çok önemli bir kayıptır.

Selim Ağa, Sıbyan Mektebi´ni 1937 tarihinde yıktırarak halkın Taş Mektep dediği şimdiki 23. İlkokul binası olarak yaptırılmış ve daha sonra Hacı Selim Ağa ilköğretim Okulu adını almıştır.

2013-2014 Eğitim Öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü´ne bağlı Hacı Selimağa Özel Eğitim Uygulama Okulu 3.Kademe olarak (ağır ve orta düzeyde otizm/zihinsel engelliler okulu) 17.02.2014 tarihinde eğitim öğretime başlamıştır. Aynı binada eğitim vermeye devam etmektedir.

ÖĞRENCİLERİNDEN BAZILARI:

• Hacı Mustafa Cemil Bey
• Recep Vahyi
• Oğuz Aral

Daha geniş bilgi için Sinan Yılmaz’ın Üsküdar’ın Tarihi Okulları kitabına bakılabilir.