ÜSKÜDARLI CEVAT GÖKTENGİZ

(1875-1939)

Üsküdar doğumlu, asker ressamlardan.

Üsküdar Doğancılar’da doğdu (1875). Doğum yılı bazı kaynaklarda 1870 veya 1871 olarak da geçer. Babası telgraf memuru Ruhi Bey, annesi Seniye Hanım’dır. Üsküdar Toptaşı’nda başladığı eğitimini Kuleli Askerî İdâdîsi’nde sürdürdü. Buradaki öğrenimi sırasında resme olan yeteneğinden dolayı “Kuleli’nin Ressamı” olarak anıldı. Kuleli’den sonra girdiği Harbiye’yi 1892’de teğmen olarak bitirip Edirne’ye atandı. O sırada Yunan Savaşı’na katıldı. Görevle bulunduğu Tırhala, Mora Yenişehir ve sonrasında İzmir, Selânik ve Yemen’de tarihî ve doğal manzaraları sulu boya ve yağlıboya olarak çalıştı. Yedi yıl görevli bulunduğu Yemen’de camilerin kubbe içi tezyinatlarını da yapmıştır. 1909’da Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin kuruluşuna önemli katkılar sağladı. Binbaşılıktan emekli olduktan sonra Maltepe ve

Kuleli Askerî liselerinde, Çamlıca Kız Lisesi’nde resim öğretmenliği yaptı. Yakalandığı göğüs hastalığından kurtulamayarak 1939’davefat etti. Kabri Özbekler Tekkesi Haziresindedir.

Küçük yaşlarda resme merak salan sanatçı, Harbiye’de hocası olan Hoca Ali Rızâ’dan aldığı derslerle sanat bilgisini bir hayli geliştirdi ve Ali Rızâ okulunun temsilcileri arasında yer aldı.

chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.uskudar.bel.tr/userfiles/files/MNA_Uskudarli_Meshurlar.pdf

FATMA ÇİÇEK DERMAN

(1945 -)

Müzehhibe, Sanat Tarihçisi

1945 yılında Ankara’da doğdu. İstanbul Kız Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden mezun olan Derman, 1985’ten 2012 yılına kadar Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı. 1996’da doçent, 2002 yılında da “Tezhip Sanatının Asırlar İçinde Değişimi” başlıklı teziyle profesör unvanını kazandı. Fakülte Dekanlığı, Geleneksel Türk Sanatları Bölümü ve Tezhip-Minyatür Ana Sanat Dalı kurucu başkanlıklarında bulundu.

1963-1965 yılları arasında, İ.Ü. Tıp Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalında, Dr. Süheyl Ünver’in yardımcısı olarak çalıştı. Tezhip sanatını burada tanıyıp sevdi ve hayatı boyunca bu sanata hizmet etmeğe karar verdi. Hocasından Tarîhî Türk Tezyînatı dersleri aldı.

Hocası Rikkat Kunt ile birlikte

Tezhip sanatını usta-çırak usulüyle, Dr. Süheyl Ünver, Muhsin Demironat ve Rikkat Kunt’dan öğrenerek 1982 yılında icâzete hak kazandı. 1976-2000 yılları arasında, fahrî olarak Kubbealtı Nakışhânesi’nde tezhip hocalığında bulundu.1981 yılında, aldığı davet üzerine, Genéve (İsviçre), London (İngiltere) ve Milano (İtalya) da sergiler açıp atölye çalışmalarıyla sanatının inceliklerini göstermeye çalıştı.

Hattı Şefik Bey’e, tezhibi Çiçek Derman’a ait olan “Söylesem âlem güler ketm eylesem gönlüm yanar/Söylenilmez ketm olunmaz böyle bir haletdeyim” yazılı levha.

Çiçek Derman’ın, Fatma Rikkat Kunt’tan 1982 senesinde almış olduğu tezhip icazetnâmesi.

Süheyl Ünver’in sekreteri Tülay Ölez, Süheyl Ünver, Çiçek Derman.

T.C. Kültür Bakanlığı tarafından, 1987 yılında, ABD. Chicago şehrindeki The Art Institute of Chicago’da, Kanuni Sultan Süleyman Sergisi kapsamında uygulamalı sergi açmak ve konferans vermek üzere görevlendirildi. 33 adet eseriyle açtığı bu ilk şahsî sergisini, farklı yıllarda hazırladığı; yurtdışı ve çeşitli yurtiçi şahsî ve karma sergiler takip etti. Yurtdışı sergilerinin bazılarında konferanslar verip uygulama yaparak sanatını meraklılarına tanıtmaya çalıştı. Tezhip sanatıyla ilgili milletlerarası ve millî kongrelere, ayrıca sempozyum ve panellere katılarak tebliğler sundu.

Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenen Devlet Türk Süsleme Sanatları Seçici Kurulu’nda 1990 tarihinden itibaren yer alan Prof. Dr. Çiçek Derman, Japonya’da Türk Yılı olarak ilan edilen 2003 senesinde, eşi Prof.Uğur Derman’la birlikte East Asia (Toua) Üniversitesi tarafından davet edilip sergi ve konferanslarla sanatlarını tanıttılar.

Prof.Dr.F.Çiçek Derman’ın yüzü aşkın makalesi ve Yrd.Doç.İnci A. Birol’la beraber “Türk Tezyînî Sanatlarında Motifler” (İstanbul 1991), Prof. Uğur Derman’la birlikte “Kadıasker Mustafa İzzet Efendi Hilyesi”(İstanbul 2011) ve “Rikkat Kunt Hoca Hanım” (İstanbul 2013) isimli kitapları vardır.

Derman, Türkiye Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından 2009 tarihinde, Türkiye Yükseköğretim Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (TYUYÇ) kapsamında “Yükseköğretim Sanat Eğitimi Yeterlilikler Çalışma Grubu Üyesi” olarak görev yaptı. Kubbealtı, Misalli Büyük Türkçe Sözlük çalışmalarında Sanat Danışmanı ve TDV İslâm Ansiklopedisi yazarlar grubunda yer aldı.

2015 yılından itibaren Marmara ve Haliç üniversiteleri Güzel Sanatlar fakültelerinde, konusunda lisansüstü dersler vermekte ve tez danışmanlıklarını yürütmektedir. Hâlen 29 Mayıs Üniversitesi Mütevelli Heyet Üyesi ve Haliç Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanıdır.

Derman, F. Çiçek. Rikkat Kunt Hoca Hanım 1903-1986. Kubbealtı Yayınları,2013.

Çiçek Derman eşi Uğur Derman ile.

Tezhip dalında, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2012 yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülüne, 2013 yılında da 7.TASAM Stratejik Vizyon Ödülüne lâyık görülen Derman’ın üç oğlu ve üç torunu bulunmaktadır.

9.Üsküdar Kitap Fuarı 24 Şubat 2024 Tarihli Uğur Derman ve Çiçek Derman İmza Programı

Derman, F. Çiçek. Rikkat Kunt Hoca Hanım 1903-1986. Kubbealtı Yayınları,2013.